Hvaða lög?

Í gær skrifaði ég pistil þar sem ég kom inn á valdið á Íslandi. Var ég að fókusa þar dálítið á krufningu valdsins. Að finna grunn þess  fyrir mig og sjá til að nota hann í mínum hugmyndum varðandi stjórnsýsluna á Íslandi.

Það eru margir þeir sem bjóða sig fram til stjórnlagaþingsins sem hafa áhuga á aðskilnaðs framkvæmdavaldsins frá löggjafarvaldinu á alþingi. Þar á meðal ég!

En ég vil samt fókusa á lögin sjálf vegna þess að þau eru stjórnunartæki ríkistjórna og ráðherra til valdsins. Það sem allt snýst um og því grunnþátturinn.

 

Eins og við flest vitum sem hugsum um þessi mál, þá flytja ráðherrar lagafrumvörp til alþingis þar sem þau eru kláruð og síðan send samþykkt til forseta til undirskriftar. Þetta geta verið hin ýmsu lög og  þau eru oftast óflokkuð lög sem geta snúist um hin ýmsu málefni.  Hér tek ég til eingöngu hugsanlega möguleika.

 

Eins og sést á þessu dæmi sem er með hluta laga sem tekin voru og kláruð á árinu 1972:

-114/1972- fjárlög 1973

-112/1972- almannatryggingar

-111/1972- samningur um aðstoð í skattamálum

-110/1972- tollskrá o.fl.

-109/1972- orlof

-108/1972- siglingalög

-107/1972- þörungavinnsla á Reykhólum

-106/1972- verðlagsmál

-105/1972- Lífeyrissjóður barnakennara

-104/1972- launaskattur

-103/1972- gjaldaviðauki

-102/1972- loðna til bræðslu

-101/1972- bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu

-100/1972- kaupgreiðsluvísitala

 

Eins og sést á yfirlestri þessara laga allra þá er eina greining þeirra að þau fá númer fyrir framan ártalið, samanber: 5/1972. Síðan eru það ráðherrar hverra laga sem leggja þau fram (þó fleiri flutningsmenn geti verið, eins og tildæmis þingmenn). 

 

Ég vil einfaldlega setja þessi lög á sérstaka lögbók og raða þeim niður eftir gerð þeirra.  Taka þannig flokkunina af heiti ráðherrana og segja:

Heilbrigðis og tryggingamál

                undirflokkur > lífeyrissjóðir.........lög tekin fyrir 20.05 árlega

                undirflokkur > almannatrygginar ..............????????..........

                undirflokkur > lög til aldraða

                undirflokkur > lög til öryrkja

                undirflokkur > lög til heilbrigðisstofnana

               undirflokkur > lög um læknaþjónustu

Osfrv. 

Fjármál

             undirflokkur > gjaldþrotaskipti

             undirflokkur > fjáraukalög

             undirflokkur > fjármál bankastarfsemi 

             undirflokkur > kaupgreiðsluvísitala

Osfrv. með önnur lög sem snúa að nöfnum ráðherra.

Þessi lög öll verði sett á sérstaka lögbók og raðað niður skipulega á sérstaka tímasetningu. Þannig væri í sérstökum mánuði (mánuðum) tekin fyrir lögin um heilbrigði og tekin hver fyrir sig fyrir. Þau endurbætt, gerðar breytingar eða búin til ný lög.

Það gætu komið upp spurningar eins og: eru ekki svo margir undirflokkar að það sé ekki hægt að taka lög svona fyrir? Því má svara til að margir þessara undirflokka þurfa ekki neinar breytingar milli ára. Siðan get lög eins og tildæmis lög um heilbrigði snúist um svo einhverja af mörgum undirflokkum og aðeins sé verið að taka fyrir einhvern undirflokk. Eins og kannski að hann hafi ekki verið tekinn fyrir árið á undan eða árin á undan.

Það sem stendur eftir er að ríkistjórn hefði engin ráðherranöfn nema að hver ráðherra hefði yfirumsjón sinna málaflokka en séu háðir fyrirtöku laga af lögbókinni eftir tímasetningunni. Síðan yrði kosið sérstaklega í ríkistjórn ákveðinn fjöldi manna með þverpólitískri persónukosningu, dómsdólar (spurning hvernig og hverjir velji inn á dómstigið), menn úr flokkum, og persónur utan flokka.

Aðkoma almennings og hópa væri í gegnum almannaþing (kosnir 5 almannaþingmenn) þar sem mál  og hugmyndir væru teknar fyrir og bornar undir kosningu almannaróms. Sem síðan væru borin fyrir ríkistjórn (af almannaþingmönnum) þegar að það á að taka tiltekin lög fyrir. Þannig gætu hópar og almenningur undirbúið sig fyrir hugmyndir sínar tímanlega.

Undanskilin væru lög sem snerust eingöngu um svæði og hægt væri að láta svæðisþing hafa umsjón með.

Hér eru smá dæmi af lögunum sem voru kláruð árið 1972 (ath. dæmi um lög sem snúa um svæði geta verið miklu fjölbreyttari en hér er nefnt):

 

• 37/1972 sala Markúsarsels, Tunguhlíðar og Veturhúsa í Geithellnahreppi
• 36/1972 sala Holts í Dyrhólahreppi

 

• 10/1972 sala Háls og Kambshjáleigu í Búlandshreppi
• 9/1972 sala Brekkuborgar í Breiðdalshreppi og Þorsteinsstaða í Sauðaneshreppi
• 8/1972 tekjustofnar sveitarfélaga
• 7/1972 tekjuskattur og eignarskattur
• 6/1972 sala Ytri-Bugs í Fróðárhreppi
• 5/1972 sala Fjósa í Laxárdalshreppi